دانشنامه
|
کتابخانه
|
اخبار
|
مقالات
|
پرسش و پاسخ
|
پایان نامه ها
|
مراکز
|
شخصیت ها
|
تقویم
تقویم بنیاد
تقویم علمی فرهنگی شهید مطهری
|
نگارخانه
|
فروشگاه
|
انجمن
|
مسابقات
صفحه اصلی
|
تماس با ما
|
معرفی بنیاد
|
انتشارات صدرا
|
راهنمای پایگاه ها
امکانات
ارسال به دوستان
ارسال اشکال
برگزیدن
چاپ
در
کل پایگاه
مقالات
پرسش و پاسخ
پایان نامه ها
اخبار و اطلاعات
تقویم علمی فرهنگی شهید مطهری
مراکز اسلامی
دانشنامه مطهري
کتابخانه
شخصیت ها
نگارخانه
انجمن
راهنمای پایگاه ها
کتابخانه
نام کتاب : فلسفهء تاریخ (1- 4)
بازدید : 1656507
تاریخ درج : 1391/03/21
فهرست مطالب
جستجو
شناسه کتاب
مقدّمه
عوامل محرك تاریخ
تحول تاریخ و تطوّر تاریخ
آیا تاریخ براساس تصادف است؟
ارزش تاریخ
فرق میان تحول تاریخ و تطوّر تاریخ
نظریه ی ادواری بودن تاریخ
توجیه تاریخ بر اساس دین
سه بعد تاریخ در دید مذهبی
نظریات درباره ی عامل تحول تاریخ
ابتكار در انسان
نظریه ی هگل درباره ی روح زمان
فرهنگ بشری و فرهنگ ملی
نقش نابغه در حركت تاریخ
نابغه كیست؟
تأثیر نوابع در تاریخ
تأثیر عوامل محرك تاریخ در یكدیگر
عامل جغرافیا و حركت تاریخ
تأثیر نژاد
توجیه اقتصادی تاریخ
اصول چهارگانه ی دیالكتیك
دو مشخِّص تفكر دیالكتیكی
اسلام و تفكر دیالكتیكی
سخن راسل
مقصود از «زیربنا»
باید و نباید در ماركسیسم
شوخی طلبه ها
ارزش وجدان انسان
اصل تأثیر متقابل و نتیجه ی آن
خصلت خطایابی ذهن
شعار انسانی و اصول ضد انسانی
آیا همه ی جنگها ریشه ی اقتصادی دارند؟
ارزش تاریخ
دو عیب كتابهای تاریخ
پاسخ به نظریه ی بی ارزشی تاریخ
واقعه ی تاریخی كدام است؟
وظیفه ی مورخ
جامعه و فرد
جامعه و فرد (1)
تركیب جامعه از افراد، حقیقی است یا اعتباری؟
نظریه ی دوركهیم
نظریه ی درست
آیا تاریخ هدف دارد؟
فرق تربیت و صنعت
جامعه و فرد (2)
آیا انسان، اجتماعی آفریده شده؟
فطرت قابل رشد یا مسخ است
نقش نوابغ و قهرمانان
تاریخ و علم، تاریخ و مذهب، تاریخ و اخلاق
تاریخ و علم
آیا تاریخ علم است؟
بررسی نظریات
آیا تاریخ علم است؟
ساده انگاری در قضاوتهای تاریخی
درسهای تاریخ و پیش بینی تاریخ
یك مثال
شخصیت مورخ، معیار قضاوت او
چرا برخی پیش بینی های تاریخ واقع نمی شود؟
آیا جامعه ی انسانی هدف دارد؟
داوری اخلاقی درباره ی فرد
نكوهش فردی در گذشته برای تبرئه ی جامعه ی حاضر
نتایج اجتماعی داستان موسی و خضر
علیت در تاریخ
وظیفه ی مورخ
جبر تاریخ
تصادف در تاریخ
سخن منتسكیو، ماركس و تروتسكی
تكامل تاریخ
تكامل تاریخ (1)
تعریف «تكامل در تاریخ»
انحطاط غرب
تفسیر الهی تاریخ
درماندگی در تفسیر تكامل
حركت جامعه بعد از تضادها
تكامل تاریخ (2)
فرق تام و كامل
انسان كامل
ملاك تكامل
مسخ انسان در تمدن امروز
تكامل تاریخ (3)
دو معنی برای تاریخ
تكامل علم تاریخ
مسئله ی بایدها و ارزشها
نظام احسن
پیش بینی آینده
آگاهی انسان در برابر طبیعت
آگاهی انسان نسبت به خود
آگاهی انسان از تاریخ خود
اصلاحات لنین
خودآگاهی در مقابل سنتها
سخن عالی آدام اسمیت و هگل
ریشه های فكری فلسفه ی ماركس
ریشه های فكری فلسفه ی ماركس (1)
واقعیتها و افكار مؤثر در ماركس
نگاهی به فلسفه ی دكارت و فلسفه ی كانت
نگاهی به فلسفه ی هگل
تأثیرپذیری ماركس از هگل و فویرباخ
ریشه های فكری فلسفه ی ماركس (2)
اجزاء اصلی مكتب ماركس
دو نوع تقسیم فلسفه:
1 ایده آلیسم و ماتریالیسم
2 فلسفه ی بودن و فلسفه ی شدن
اشكال بر تقسیم دوم
تضاد خلاّق
ماركسیسم و امیدبخشی
ریشه های فكری فلسفه ی ماركس (3)
سخن خاص هگل: ضد هر چیزی از درون خودش جوانه می زند
آیا ممكن است متحرك عین محرك باشد؟
تضادها نقش تشویق و ترغیب را دارند
مكانیسم جدل
1 مكانیسم اندیشه
2 مكانیسم عمل
خصلت نسل جوان: دگرگونی طلبی
ریشه های فكری فلسفه ی ماركس (4)
مثلث «تز، آنتی تز، سنتز»
دو نوع وحدت وجود، و شباهت نظریه ی هگل با یكی از آندو
نقش فویرباخ
بطلان نظریه ی فویرباخ
ریشه های فكری فلسفه ی ماركس (5)
توجیه جهان از راه دلیل و نه علیت در فلسفه ی هگل
استفاده ی غلط از فلسفه ی هگل
راههای گریز از پوچی گرایی و یأس فلسفی
1 انسان گرایی
2 تكامل
مثالهایی برای تبدیل كمیت به كیفیت:
1 تبدیل آب به بخار
2 سرمایه داری
3 دموكراسی
داروینیزم و نظریه ی ماركس
ریشه های فكری فلسفه ی ماركس (6)
تصور ماتریالیستها از خلقت
بیان فخر رازی
بطلان نظریه ی ماتریالیستها
ماده و نیرو
ریشه های فكری فلسفه ی ماركس (7)
منشأ پیدایش دین از نظر فویرباخ
آیا دین منشأ از خودبیگانگی است؟
مرحله ی دوم گرایش از ایده آلیسم هگل به ماتریالیسم ماركس
«از خود بیگانگی» از نظر ماركس
خود را گم كردن
خود را یافتن
سخنان عرفا در این باب
مادیگرایی تاریخی
مادیگرایی تاریخی (1)
تناقض میان ماتریالیسم تاریخی ماركس و منطق دیالكتیك
مادیگرایی تاریخی (2)
تعدیل ماركس و انگلس در نظریه ی جبر اقتصادی
اصل تأثیر متقابل
راه دیگر تعدیل
اصطلاحات
1 ابزار تولید
2 نیروی تولیدی
3 وجه تولید
شیوه ی تولید فردی و جمعی
4 روابط تولیدی
5 روابط اجتماعی
مادیگرایی تاریخی (3)
آیا جامعه و تاریخ تك ماهیتی است؟
نظریات مخالف
1 هر نهادی از جامعه یك روح دارد
2 هر تمدنی دارای یك روح مخصوص است
نهادهای مختلف در فرد انسان
بیان عرفا درباره ی ماهیت تاریخ
مكانیزم ماهیت اقتصادی تاریخ
«طبقه»
از نظر ماركسیسم تاریخ شكل ستیزه جویی دارد
پركسیس یا فلسفه ی عمل
پركسیس یا فلسفه ی عمل (1)
رابطه ی میان انسان و كار
علم معیار علم است یا عمل معیار علم است؟
پراگماتیزم
بررسی نظریه ی پركسیس
پركسیس یا فلسفه ی عمل (2)
معنی اول برای اینكه ماركسیسم فلسفه ی عمل است
معنی دوم
معنی دقیق «پركسیس»
ریشه ی واحد این دو معنی
تعارض میان فلسفه ی عمل و جبر تاریخ
آزادی از نظر ماركسیسم
اختیار انسان
پركسیس یا فلسفه ی عمل (3)
از نظر ماركسیسم شرافت انسان به كار اوست
مسئله ی اخذ اجرت بر عبادات
چرا در فلسفه ی ماركس كار جوهر انسانیت است؟
مفهوم خاص «كار» در ماركسیسم
توضیح «كار آفریننده ی انسان است»
شباهت این نظریه با عرفان
بررسی این نظریه
بررسی نظریه تكامل تاریخی
نقش انسان در تكامل تاریخ
نظریه ی «اقتصاد، قوه ی محركه ی تاریخ»
نقد این نظریه
نظریه ی فطرت
پاسخ به یك فرضیه
شناخت تاریخ
مفتاح فهم تاریخ
امتیاز آیت اللّه بروجردی
آیا كار سبب تكامل زیستی است؟
سخن بوعلی
تكامل ابزار تولید معلول تكامل انسان است نه برعكس
غرایز اصیل انسان
تولید
تولید (1)
پایگاه مستقل فكری انسان
تولید (2)
ایدئولوژی و جهان بینی
كار تبلیغاتی غیر از كار علمی است
نقش تبلیغ
پیدایش مذهب
تولید (3)
تعریف تكامل
تكامل حقیقی و تكامل مجازی
چند مثال
جامعه وحدت واقعی دارد
چگونگی انتقال دوره ها
ایراد اول
ایراد دوم
ایراد سوم
دوره ی اشتراك اولیه، دوره ی برده داری، دوره ی فئودالیسم
اجتماعی یا انفرادی بودن انسان
آیا انسان بالطبع اجتماعی است؟
نظریه ی صحیح
غریزه چیست؟
تكامل اجتماعی انسان
«فصل ممیّز» انسان چیست؟
انسان، موجودی ابزارساز
نقد این نظریه
رابطه ی این نظریه با نظریه ی تبدل انواع
آیا شعور انسان بر ابزارسازی او مقدم است یا برعكس؟
اهمیت سر انگشتان دست انسان
خلاصه
مثال به سخن گفتن
راز تكامل جامعه ی انسان
توجیه دیگر و نقد آن
زندگی اشتراكی
ملاكهای زندگی اشتراكی
1 تولید جمعی
2 ساده بودن ابزار تولید
3 نبودن محصول اضافی
كاهش عواطف انسانی در اثر پیشرفت تمدن
سوسیالیسم اسلامی
علت جنگ در دوره ی اشتراك اولیه چه بوده؟
در دوره ی اشتراك اولیه چه تضادی بوده؟ !
دوره ی اشتراك اولیه و دولت
دوره ی اشتراك اولیه و خانواده
انتقال به دوره ی برده داری (1)
فرضیه و نه وقایع تاریخی
مفهوم اعتبار
میراث خواهی ظلّ السلطان
فرضیه ی ما
حس استخدام
انتقال به دوره ی برده داری (2)
انواع زندگی اشتراكی
در دوره ی اشتراك اولیه تضاد طبقاتی نبوده است
دوره ی برده داری
ریشه های برده داری
تناقض
ساده بودن ابزار ملاك اشتراك نیست
ایرادها
انكار دولت در دوره ی اشتراك اولیه
بیان علمی
پیدایش دولت
دو نظریه ی مخالف
دولتهای دموكرات
دیكتاتوری پرولتاریا
ایرادها
مسئله ی بردگی در اسلام
دولت در كمونیسم نهایی
سخن خوارج
پیدایش مذهب
نظریات درباره ی علت پیدایش مذهب
1 تثبیت امتیازات طبقاتی
2 جهل
3 ترس
نقد این نظریات
نفی خلقت عالم از راه قدیم بودن ماده
رد این نظریه:
1 از جنبه ی حكمت الهی
مثال
2 از جنبه ی علم
تحلیل گرایش بشر به توحید
دو تناقض
انتقال از دوره ی بردگی به دوره ی فئودالیسم
دلگرم نبودن برده به كار
خصوصیات دوره ی فئودالیسم
1 رابطه ی سرواژی میان مالك زمین و كشاورز
2 نظام ملوك الطوایفی
انتقال به دوره ی بورژوازی
یك نمونه
سرمایه داری
سرمایه داری (1)
انقلاب صنعتی
نظریات درباره ی وجه تمایز ماشین
تغییر كمّی و تغییر ماهوی
نظریه ی اول: ماهیت ابزارها تغییر نكرده
نظریه ی دوم: اختلاف در نیروی محرك است
نظریه ی سوم: ماشین تفاوت ماهوی دارد
ابعاد تكامل اجتماعی انسان
آثار منفی تكامل جامعه از نظر تقسیم كار
سخن توین بی
تئوری وحشتناك
خصوصیت طبقه ی پرولتر
مسئله ی فروش نیروی كار
سرمایه داری (2)
ارزش اضافی
سلب مالكیت خصوصی ماشین
مسئله ی ماشین از نظر عدالت
حل بحرانهای ده ساله
ارزش
نظریه ی عرضه و تقاضا
كار تاجر
سرمایه داری (3)
كالا
ریشه ی ارزش
فرق میان مالیّت و ملكیّت در فقه اسلامی
شرایط مالیّت یا ارزش مبادله:
1 ارزش استعمال یا مفید بودن
2 رایگان نبودن
3 قابل اختصاص بودن
نظریه ی عرضه و تقاضا
نظریه ی كار
ایرادهای این نظریه
سرمایه داری: امپریالیسم (4)
پیدایش كارتلها
سندیكا
تراست
ایجاد انحصار در مواد خام و تأسیس بانك
جنگ میان امپریالیستها
داستان عبید زاكانی
نقش آگاهیهای مردم
سوسیالیسم
سوسیالیسم (1)
تعاریف سوسیالیسم
دو نظریه درباره ی ریشه ی احساس «من» و «ما»
تعریف چهارم
سوسیالیسم علمی
سوسیالیسم عرفانی
توجه اسلام به هر دو جهت
سوسیالیسم واقعی
سخن غزالی
پدر و مادر سوسیالیسم علمی
سوسیالیسم (2)
تولید برای قدرت ملی
اركان سوسیالیسم
راه وصول به سوسیالیسم
جبر تاریخ و مسئله ی آزادی و اختیار
سوسیالیسم تخیلی
نظریه ی ما
اصل عدالت و اصل وحدت
سوسیالیسم، یك امر اختیاری
سوسیالیسم (3)
مالكیت اجتماعی
ماركس و دموكراسی
اصول تئوری ماركس
دموكراسی در گذشته
سوسیالیسم به مقوله ی فرهنگ بستگی دارد نه اقتصاد
فلسفه ی تاریخ در قرآن (جامعه در قرآن)
تركیب جامعه
اجتماعی بودن انسان
چگونگی تركیب جامعه
نظریه ی اول: تركیب اعتباری
نظریه ی دوم: تركیب ماشینی
نظریه ی سوم: تركیب اتحادی و انضمامی
نظریه ی چهارم: تركیب مخصوص به خود
كلام علامه طباطبایی
جامعه از نظر قرآن
اجتماعی بودن انسان
آیات دالّ بر اجتماعی بودن انسان
1 آیه ی سوره ی حجرات
2 آیه ی سوره ی زخرف
اختلاف استعدادها
آیات دالّ بر حقیقی بودن تركیب جامعه
1 آیاتی كه در آنها مخاطب امت است
2 آیاتی كه برای امتها سنت و قانون قائل است
3 آیات دیگر
پاسخ به یك اشكال
تعبیر شیخ بهایی
اصالت یا اعتباریت جامعه- وحدت جامعه ی انسانی
مقایسه با نظریه ی دوركهیم
1 حقیقی یا اعتباری بودن افراد
2 هدفدار بودن یا نبودن جامعه
فطرت انسانی
سه عامل سازنده ی شخصیت انسان
جامعه ی انسانی در مجموع متكامل است
آیات دالّ بر استقلال فرد
1 آیه ی سوره ی نساء
2 آیه ی سوره ی رعد
وحدت جامعه ی انسانی
ناسیونالیسم و انترناسیونالیسم
اسلام و ناسیونالیسم
جامعه و نظریه ی فطرت
ریشه ی ثبات اخلاق فطرت است
نظریه ی اصالت هویتهای اجتماعی
فطرت، ریشه ی هویت فردی و اجتماعی انسانی
توضیح بیشتر نظریه ی فطرت
تفاوت نظریه ی ماركس و نظریه ی فطرت درباره ی هویت جامعه
جامعه ی واحد انسانی
احتمالات درباره ی آیه ی سوره ی حجرات
مسئله ی اكثریت آراء
تاریخ در قرآن
علم تاریخ
سه نوع علم تاریخ
1 علم به وقایع گذشته
2 تاریخ علمی
تاریخ و قانون كلی
3 فلسفه ی تاریخ
ویژگیهای تاریخ علمی
اعتبار تاریخ نقلی
آیا جامعه ضابطه ی كلی دارد؟
تفاوت ضرورت و جبر
تاریخ علمی مبتنی بر طبیعت داشتن جامعه است
آیا تاریخ، ماتریالیست است یا ایده آلیست یا رئالیست؟
نظریه ی درست
اسلام و نیازهای مادی
نتیجه
دعوتهای اسلام
آیاتی كه روی معنویات تكیه كرده است
آیات سوره ی نساء
آیاتی كه بر رضوان الهی تكیه كرده است
آیات نصرت خدا
آیات سوره ی حج
مَطلع دعوت پیغمبر اسلام
مادیت تاریخ از نظر قرآن
بیان طرفداران مادیت تاریخ
تقسیم جامعه به دو طبقه با دو طرز فكر
پیدایش تضاد
مذهب از نظر مادیت تاریخ
قطب بندیهای اجتماعی در قرآن از نظر قائلین به مادیت تاریخ
ردّ این نظریه
دعوت انبیای گذشته
صحنه ی سحره ی فرعون
فرزدق و هشام
آیات سوره ی طه
موانع پذیرش دعوت
1 گناه
2 عادت اجتماعی
معرفی ضدها
خاستگاه مذهب
خاستگاه مذهب از نظر ماتریالیستها
نظریه ی درست
مترَف بودن، یك مانع اخلاقی و اجتماعی
سه گروه در مقابل دعوت پیامبران
توضیح نظریه ی فطرت
آیه ی استضعاف
آیا آیه یك اصل كلی را بیان می كند؟
آیات دیگر
دو نوع استكبار
آیات استكبار
بررسی آیات استضعاف و استكبار
سه گونه توجیه آیات
آیاتی كه شامل استضعاف و استكبار است
ملامت مستضعفین
دو گونه مستضعف
محاكمه ی میان مستكبر و مستضعف
ریشه ی فسادها، مترفین
آیات سوره ی غافر
مذهب و گرایشهای مذهبی از نظر قرآن
نظریات اجتماعی درباره ی مذهب
1 مذهب زاییده ی روح جمعی جامعه است
2 نظریه ی ماركسیسم
3 نظریه ی برخی ماتریالیستها
4 نظریه ی قرآن
قرآن به دو مذهب قائل است
منشأ شرك
شكستن حریم توحید
قوّت نیروی عادت
فساد عمل، ریشه ی دیگر شرك
رسالت ادیان الهی
معنی «دین»
چهار معنی برای «دین»
«دین» در قرآن
بازگشت چهار معنی به یك معنی
بررسی
هدف اصلی انبیا
چند مفهوم مذهبی تاریخی
معنی اسلام
معنی ایمان
معنی اهل كتاب
شرك تاریخی و شرك خفی
معنی كافر
معنی منافق
گروههای چهارگانه در مقابل امیرالمؤمنین علیه السلام
خوشبینی و بدبینی به جهان و انسان
فیلسوفان گریان
صادق هدایت، پیام آور خودكشی
فكر ثنوی
نظریه ی درست
نظریه ی ماركسیسم
خوشبینی قرآن به تاریخ
غلبه ی صلاح بر فساد در جامعه ها
داستان عالِم و صدر اعظم
نبرد حق و باطل در قرآن (1)
تقریر مطلب به زبان حكمت الهی
نگاه ماركسیسم به تاریخ
ایراد وارد بر مورخان ماتریالیست
تعبیر علاّمه ی طباطبایی
جنگ حق و باطل در قرآن
1 آیه ی 17 سوره ی رعد
سه نكته ی موجود در آیه
الف باطل به تبع حق پیدا می شود و با نیروی حق حركت می كند
ب زوال باطل و بقای حق
ج نمود داشتن باطل
2 آیه ی 18 سوره ی انبیاء
نبرد حق و باطل در قرآن (2)
3 آیات اول سوره ی محمد صلی الله علیه و آله
نكته
آیاتی كه حاكی از تعزّز و بی نیازی اسلام است
فرق ضرورت ناشی از اختیار و ضرورت حاكم بر اختیار
آیات سوره ی نساء
آیات سوره ی روم
پربیینده ترین کتابها
آشنایى با قرآن (1- 9)
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
فلسفهء تاریخ (1- 4)
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
آشنایى با قرآن (10- 14)
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
درسهاى اسفار (4- 6) (مبحث زمان)
شرح مبسوط منظومه
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
تازه های کتاب
یادداشتهای استاد مطهری جلد سوم
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
یادداشتهای استاد مطهری جلد پنجم
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
یادداشتهای استاد مطهری جلد هفتم
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
یادداشتهای استاد مطهری جلد ششم
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
یادداشتهای استاد مطهری جلد دهم
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
ریشه های فكری فلسفه ی ماركس (3)
- بعد از اینكه جدل را طرح كرد و معنایش را گفت یك سخنی از مائو نقل می كند، می گوید:
«این مطلب را هیچ كس بهتر از مائوتسه تونگ بانی مكتب ماركس در چین بیان نكرده است. وی می نویسد: علت اساسی نشو و نمای هر چیز در برون آن یافت نمی شود بلكه بر عكس در درون آن است (یعنی یك چیزی اگر بخواهد رشد بكند نیاز به علت برونی ندارد كه عقیده ی قائلین به متافیزیك باشد، مثلاً خدا، بلكه علتش در درون است. ) این علت ناشی از سرشت متضاد ملازمِ هر چیز و هر پدیده است (این تضاد درونی، خودش باعث رشدش می شود. ) تضادها هستند كه مولد حركت و نشو و نمای چیزها می شوند. بدین ترتیب جدل مادیگرا نظریه ی متافیزیكی علت برونی را مصممانه رد می كند. . . همچنین در دنیای نباتات و حیوانات رشد ساده یعنی نشو و نمای كمّی نیز به طور اساسی به تحریك تضادهای درونی انجام می گیرد.
توسعه ی جامعه نیز به طور دقیق به همین ترتیب است. »
[1]
[1]
ماركس و ماركسیسم، ص 19 و 20. [مطالب داخل پرانتز از استاد شهید است. ]
کليه حقوق برای پايگاه شهید مطهری محفوظ است