الف. ابوبكر شِبلی. شاگرد و مرید جنید بغدادی بوده و حلاّج را نیز درك كرده و از
مشاهیر عرفاست. اصلاً خراسانی است. در كتاب
روضات الجنّات و سایر كتب
تراجم، اشعار و كلمات عارفانه ی زیادی از او نقل شده است. خواجه عبداللّه انصاری
گفته است: اول كسی كه به رمز سخن گفت ذوالنّون مصری بود، جنید كه آمد این علم
را مرتب ساخت و بسط داد و كتابها در این علم تألیف كرد، و چون نوبت به شبلی
رسید این علم را به بالای منابر برد. شبلی در بین سالهای 334- 344 در 87 سالگی
درگذشته است.
ب. ابوعلی رودباری. نسب به انوشیروان می برد و ساسانی نژاد است. مرید جنید
بوده و فقه را از ابوالعباس بن شریح و ادبیات را از ثَعلَب آموخت. او را جامع
شریعت و طریقت و حقیقت خوانده اند. در سال 322 درگذشته است.
ج. ابونصر سرّاج طوسی صاحب كتاب معروف
اَللُّمَع كه از متون اصیل و قدیم و
معتبر عرفان و تصوف است. در سال 378 در طوس درگذشته است. بسیاری از
مشایخ طریقت، شاگرد بلاواسطه یا مع الواسطه ی او بوده اند. بعضی مدعی هستند كه
مقبره ای كه در پایین خیابان مشهد به نام قبر پیر پالان دوز معروف است، مقبره ی
مجموعه آثار شهید مطهری . ج23، ص: 54
همین ابونصر سرّاج است
[1]
د. ابوالفضل سرخسی. این مرد اهل خراسان و شاگرد و مرید ابونصر سرّاج و استاد
ابوسعید ابوالخیر عارف بسیار معروف بوده است. در سال 400 هجری درگذشته
است.
هـ. ابوعبداللّه رودباری. این مرد خواهرزاده ی ابوعلی رودباری است و از عرفای
شام و سوریه به شمار می رود. در سال 369 درگذشته است.
و. ابوطالب مكّی. شهرت بیشتر این مرد به واسطه ی كتابی است كه در عرفان و
تصوف تألیف كرده است به نام
قوت القلوب. این كتاب چاپ شده و از متون اصیل و
قدیم عرفان و تصوف است. ابوطالب اصلاً از بلاد جبل ایران است و در اثر اینكه
سالها در مكه مجاور بوده به عنوان «مكی» معروف شده است. وی در سال 385 یا
386 درگذشته است
[1] سرّاج زین ساز. كم كم این كلمه به پالان دوز تغییر شكل داده است.