قسمت اول ؛ محرم ۱۴۲۹

دهه اول ماه محرم با شور وشوق خاصی همراه بود. محرم 2008 درمركز تعلیمات اسلامی واشنگتن بنا به نظر بسیاری از مراجعین و شركت كنندگان در مراسم سوگواری سرور وسالار شهیدان درفضایی كاملا متفاوت و منحصر به فرد برگزارشد. برای بسیاری از شركت كنندگان، مراسم محرم امسال از نظم و سیاق خاصی برخوردار بود كه در طول سه دهه پیشین فعالیت این مركزبی سابقه بوده است. گفتگوهای بعد ازمراسم مردم و پرسشهایشان درخصوص دلایل این اتفاق، بهانه ای شد تا مصاحبه ای با حجت الاسلام والمسلمین احمد بحرینی انجام دهیم و موضوع را با خود ایشان طرح كنیم. بخش اول این مصاحبه اینك پیش روی شما است. باهم می خوانیم:

با عرض تشكر از اینكه وقتتان را برای مصاحبه در اختیار ما قرار دادید می‏خواستیم سئوالاتی ییرامون برنامه پرشكوه محرم امسال و سایر فعالیتهای این مركز و به‏طور كلی در رابطه با نقش این مركز در جهت معرفی فرهنگ اسلام ناب محمدی بر پایه تعالیم اهل بیت عصمت و طهارت (ع) با شما در میان بگذاریم .

بسم الله الرحمن الرحیم

بنده هم به نوبه خود تشكر می‏كنم از تمام دست اندركاران برنامه امسال كه باكمال خلوص نیت و تنها به احترام و عشق اباعبدالله‏الحسین (ع) مراسم امسال را به مراسمی به یاد ماندنی تبدیل كردند . و همچنین از تمام عزاداران حسینی كه با حضور و حمایت مادی و معنوی خود به این مراسم شور و حال خاصی را بخشیدند . انشاءالله خداوند رحمان و رحیم این عبادات ما بپذیرد و صاحبان عزا ، اهل بیت عصمت و طهارت علی‏الخصوص بی‏بی فاطمه زهرا (س) و آقا امام زمان (عج) از ما راضی باشند

بیشتر مراجعه كنندگان وشركت كنندگان مراسم محرم امسال به خصوص ایام تاسوعا و عاشورا بر این عقیده اند كه تحولی قابل توجه در مركز صورت گرفته كه در طی سی سال اخیر بی سابقه است. ریشه این اتفاق در كجااست وچه گونه چنین تحولی در این مركز صورت گرفته است درحالیكه پیشتر شاهد چنین اتفاقی نبودیم حال آنكه شاید پیشتر شرایط بهتری مهیا بود؟

واقعیت این است كه مركز تعلیمات اسلامی واشنگتن در یكی از بهترین مناطق ایالات متحده آمریكا قرار گرفته است. از نظر موقعیت جغرافیایی و استراتژیك این مركز در جایی واقع شده كه عملا گذرگاه اغلب كسانی است كه به آمریكا وارد یا خارج می شوند. خود این مهم به علاوه وجود بافت جمعیتی تحصیلكرده و فرهیخته مسلمانان آمریكا در كنار بستر بسیار مناسب فرهنگی و تشنگی ملموس معنوی در جامعه امروز غرب باعث شده است كه این مركز به خودی خود دارای پتانسیل بسیار قوی و پرجاذبه باشد حال آنكه عدم شناخت این توان بالقوه و برنامه ریزی های مقطعی و كوتاه مدت و گهگاه ایجاد شبهه فعالیتهای سیاسی و نه مذهبی، بی توجهی به خواستهای مردم وعدم رعایت استانداردهای موجود درجامعه امروز آمریكا در كنار عوامل متعدد دیگر باعث شده بود كه این پتانسیل بالقوه وقوی هیچگاه به فعلیت نرسد. این درحالی است كه به نظر من پتانسیل این مركز درحال حاضر به گونه ای است كه درصورت مهیا بودن شرایط و تمهید مقدمات می تواند به مثابه یكی از قطبهای دنیای اسلام در غرب مطرح شده و محوریت جریان شیعی در آمریكا را به دوش بكشد.

از عمده دلایلی كه باعث تحلیل توانمندی های مركز و مانع از به فعلیت رسیدن پتانسیل های بالقوه آن است می توان به چند مورد به صورت مختصر اشاره داشت كه عبارتند از:

الف: افراط وتفریط های بی ریشه، غلط و ناسازگار با تعالیم اسلامی و واردكردن كج سلیقگی های شخصی در مدیریت در كنار جهت گیری های فردی سیاسی واجتماعی و بعضا عقیدتی

ب: عدم تحمل دیگران و فراموش كردن تساهل و پذیرش عقاید دیگر درچارچوب باورهای اسلامی به نحوی كه دایره بسته ای از عقاید تند آمیخته با تنگ نظری در گذشته موجب فراری دادن بسیاری از افراد از این مركز شد. این موضوع دركنار عدم تحمل عقاید دیگر و رفتار به شیوه ای كاملا دور از آداب اسلامی، منجر شده بود كه بسیاری از افراد بعضا مخلص و بی ادعا برای حفظ حرمت خود و خانواده هایشان از مركز تعلیمات اسلامی دور شوند.

ج: گروه گرایی ، باند بازی و سیاسی كاری به حد افراط به گونه ای كه حتی جریانهای معتدل حق ورود و اظهار نظر در تصمیمات و جریانها را از دست دادند.

د: فقدان رهبری و مدیریت منسجم با دیدگاه وسیع و دورنگر. نبود ذهنیت دوراندیش و تصمیم گیر كلان باعث شده بود كه تمام برنامه ها به صورت لحظه ای و درآن واحد اجرا و پیاده شود واز همین رو نقاط ضعف و سوء مدیریت بسیار واضح و آشكار می نمود.

هـ: دخالت و مداخله مستقیم و غیر مستقیم جریانها و نیروهای خارج ازمركز بر تصمیمات ونحوه اجرای برنامه های مركز به گونه ای كه این دخالت ها در موارد متعددی نحوه فعالیت مركز را مختل و هماهنگی ارگانیك واندام وار مركز را فلج می كرد.

البته هر كدام از این موضوعات كه به صورت تیتر وار مورد اشاره قرار گرفت، خود توضیحات مبسوط ومفصلی را می طلبد كه در حال حاضر از حوصله این مصاحبه خارج است.

بسیاری از مردم معتقدند درحال حاضر گونه ای از نظم و انسجام در برنامه های مركز تعلیمات اسلامی واشنگتن قابل مشاهده است. فكر می كنید چرا چنین برداشتی از مركز به وجود آمده است و ریشه این موضوع در كجاست؟

در قدم اول ما سعی كردیم كارمان را با برنامه شروع كنیم. بنا را بر برنامه ریزی و حركت بنیادین گذاشتیم. سعی كردیم با مدیریت بحران ودرك شرایط برنامه ریزی كنیم نه اینكه منتظر اتفاقات باشیم وبعد ببینیم چه كار باید كرد. خیر . از همان ابتدا سعی كردیم تا با شناسایی نقاط ضعف و شبیه سازی شرایط، برای موقعیت های گوناگون برنامه ریزی كنیم و بادست پر وارد میدان شویم.

ما به شدت ازهمان ابتدا از باند بازی و جریان سازی پرهیز كردیم و درحد توان با ادامه این جریانات در مركز ممانعت كردیم. در عین حال درحد توان خودمان نیز از دخالت و مداخله این جریانهای خارج از مركز بر امور مركز مخالفت و مقابله كردیم.

اصل را بر شفاف سازی ، اعتماد سازی عمومی به همراه تنش زدایی قرارداریم و تلاش كردیم تا با برنامه ریزی متناسب و مناسب نیازهای روزجامعه و البته در حد توان موجود گام برداریم. طبیعی است كه برای اجرای هر بخش از برنامه ها با موانع و واكنشهای متفاوت و مختلفی روبرو شدیم كه البته هركدام از این موانع در كند كردن سرعت ما در سیر به سمت مسیر مطلوب بی نقش نبودند. اما به هرحال ما نسبت به وعده و قولی كه در پیشگاه خدای خودمان داده ایم مسئولیم واین موانع شاید بتوانند سرعت پیشرفت كار را كم كنند اما قادر به توقف ما نبوده و نیستند.

شناخت درست از مخاطب یكی از گامهای اساسی در مدیریت علمی است. ما با شناختی كه از مخاطب خود در مركز تعلیمات اسلامی واشنگتن پیدا كرده ایم در تلاشیم تا هرچه بیشتر نظم و انضباط شناخته شده در سیستم های موجود را كه درمیان مردم تسری یافته، به برنامه های مركز نیز انتقال دهیم. درگذشته انجام برنامه های مذهبی و مراسم تابع نظم و انضباط خاصی نبود و سلیقه های فردی همواره بر نحوه اجرا و حتی ساعات برنامه تاثیر می گذاشتند. ما سعی كردیم طی دو سال گذشته علاوه بر ارائه سرویس منظم و درخور شان و مرتبت مردم و مراجعین، نظم وانضباط مورد انتظار مردم را مطابق با استانداردهای روز دنیا ارائه دهیم درحالیكه احترام به مردم، رعایت شئون اجتماعی و برخورد مناسب با مراجعین را در سرلوحه تمامی برنامه هایمان قراردهیم.

موضوع شفافیت فعالیتهای مالی، یكی از موضوعات بسیار مورد توجه مردم و مراجعین است. برای روشن شدن فعالیتهای مالی مركز آن هم در كشوری مثل آمریكا كه مسایل مالی و مالیاتی بسیار مهم و حیاتی است، چه كرده اید؟

دربدو حضور اینجانب عدم اعتماد مالی مردم به فعالیتهای مركز كاملا محرز بود. این عدم اعتماد باعث شده بود كه مردم بسیار با احتیاط با مركز برخورد كنند یا حتی از اینكه نامشان در لیست كمك دهندگان به مركز عنوان شود احتراز می كردند. بسیاری از مردم علیرغم تمایلشان نسبت به كمك به مركز به دلیل این سوء تفاهمات، تمایلی نداشتند به مركز كمك مالی كنند درحالیكه تبلیغات دروغین بسیاری نیز شده بود كه این مركز از سوی ایران تغذیه مالی می شود و با توجه به حساسیت های موجود از سوی دولت آمریكا، نگاهی منفی نسبت به ادامه فعالیتهای مركز وجود داشت.

شفاف سازی وضعیت مالی مركز یكی از اولین اقداماتی بود كه با توجه به حساسیت های موجود، مورد توجه قرار گرفت و با رعایت تمامی موازین واصول رایج مالی این كشور ما اقدام به ارائه گزارش فعالیت مالی مركز نمودیم و گزارش مذكور را دردیدعموم قراردادیم. نصب گزارش مالی مركز در انظار عموم و وبسایت مركز دركنار رعایت دقیق مقررات مالی آمریكا، حاكی از شفافیت كامل فعالیت ما بود و برهمگان محرز شد كه این مركز با برنامه های قابل قبولی كه دراین مدت ارائه كرده است، وابستگی مالی به جایی ندارد و شاید تنها مركز اسلامی باشد كه به راحتی تمام گزارش مالی خود را روی وبسایت قرارداده و تمام گردش مالی و صورت هزینه های آن برای عموم قابل رویت است.

گذشته مالی مركز چگونه بود و چرا چنین ذهنیتی ایجادشده بود؟

در ابتدای ورود بنده به مركز تعلیمات اسلامی، بدهی موسسه رقم بسیار كلانی بود. شاید درك این نكته برای غیر ساكنین آمریكا سخت باشد اما سه سال تسویه نكردن با اداره مالیات یكی از جرمهای بسیار سنگین محسوب می شود كه مركز متحمل چنین اشتباهی شده بود. اداره مالیات IRS جریمه های سنگین و متعددی را برای مركز وضع كرده بود درحالیكه بسیاری از نیروهای شاغل در مركز ماههای متمادی حقوق و مزایای خود را دریافت نكرده بودند. تشریح وضعیت اسفبار مالی مركز در این مجال شاید دور از حوصله مستمع باشد اما همین قدر عرض كنم كه مركز در وضعیت بسیار بد مالی قرارداشت وهرلحظه بیم تعطیلی مركز و مصادره آن به دلیل بی انضباطی مالی وجود داشت.

علیرغم مشكلات فراوان و موانع متعدد، شفاف سازی مالی و روشن كردن وضعیت گردشهای پولی در مركز به عنوان یكی از اولویتها مطرح شد كه البته این اقدام بركات زیادی داشت ازجمله اینكه منجر به ایجاد اعتماد روزافزون میان مردم شد و هر روز كه می گذرد عده بیشتری از مردم به سمت مركز سوق پیدا می كنند و تمایل دارند در هزینه های مركز مشاركت كنند. در حال حاضر هر روزه بر تعداد كسانی كه به مركز اقبال نشان می دهند بیشتر است و نكته جالب اینكه بیشتر كمكهای دریافتی از مردم طی این مدت، بیشتر از جانب همین كسانی است كه طی مدت دو سال اخیر جذب شده اند.

مركز تعلیمات اسلامی واشنگتن اینك دارای یازده حساب جداگانه مالی است و تمامی فعالیتها و گردشهای مالی این حسابها به صورت روشن و واضح در اختیار عموم موجود است.

یكی ازاقدامات جدید مركز راه اندازی كلینیك بوده است. هدف شما از این اقدام چه بوده است وبازخوردهای افتتاح كلینیك را چگونه ارزیابی می كنید؟

راه اندازی و افتتاح كلینیك یكی از مهمترین اقدامات دینی وانسانی است كه از دیرباز ومقارن با آشنایی بنده با سیستم بهداشت آمریكا مورد نظر قرارگرفت. همانطور كه مستحضرید در آمریكا شرایط پزشكی برای كسانی كه بیمه ندارند بسیار دهشتبارو دشوار است. مخارج بسیار سنگین است و بار مالی بسیار شدیدی را بر فرد و خانواده اش تحمیل می كند. این درحالی است كه خرید بیمه نیز برای افراد بسیار سنگین است. اگر فردی بخواهدازمزایای بیمه پزشكی برخوردار شود مجبوراست بخش بزرگی از درآمدش را بابت بیمه بپردازد و از این رو بسیاری از افراد متوسط و متوسط به پایین جامعه آمریكا بیمه ندارند. درچنین شرایطی انجام یك عمل ساده قلب برای فرد بیش از 100 هزار دلار هزینه دارد كه این از توان بسیاری از افراد خارج است. ما با بهره گیری از امكانات مختلف فراهم آمده در كلینیك مركز به تازگی توانستیم یكی از بیماران قلبی مركز را مورد عمل قلب قراردهیم و امكانات لازم برای انجام این عمل پزشكی به بهترین نحو ممكن فراهم آمد.

درك این شرایط و وجود جمعیت قابل توجهی از پزشكان متعهد ومتخصص كه آمادگی خدمت به همنوعان خود را داشتند ما را برآن داشت تا علیرغم ضیق فضا، بخشی از امكانات و فضای مركز تعلیمات اسلامی را به منظور راه اندازی كلینیك و ارائه خدمات عام المنفعه به عامه مردم اختصاص دهیم. استفاده تمامی اقشار جامعه از خدمات پزشكی مركز در كنار ارائه دیگر خدمات درمانی به همه، علاوه بر ایجاد صمیمیت بین مردم و مركز تعلیمات اسلامی ، توانسته جنبه بارزی از رافت و عطوفت اسلامی دین مبین اسلام را به مردم آمریكا نشان دهد و تاثیرات مثبت و سازنده ای را به همراه داشته است. تلاش برای توسعه این خدمات از دیگر اقدامات مورد نظر ما است كه انشاءالله به زودی جنبه های دیگری از آن برای عموم روشن خواهد شد.

ارسال كتب دینی و مذهبی به زندانها از دیگر موضوعاتی است كه مورد سوال بسیاری از مردم است. این كتابها چگونه و با چه هدفی به زندانها ارسال می شود؟

یكی از اقدامات خوب و قابل توجهی كه ازگذشته موجود بوده اما متاسفانه بسیار كند و فاقد جهت بوده است، ارسال كتاب به زندانها بوده است. نظر به جو حاكم بر زندانهای آمریكا و آشنا شدن بسیاری از شهروندان آمریكایی با دین مبین اسلام در زندانها، ما هرهفته كتابهای مختلفی را برای زندانها می فرستادیم و می فرستیم با این تفاوت كه در سالیان اخیر با شناسایی بهتر جو زندانها ، اینك این كتابها مورد بررسی بیشتر و مداقه بهتر قرار گرفته و كتابهای ارسالی درطبقه بندی مناسب عرضه می شوند. بازخورد ارسال این كتابها نیز بسیار مثبت است به گونه ای كه ما هرروز بیش از 50 عنوان نامه مختلف درخواست كتاب و یا طرح مسایل مختلف شرعی ودینی را از زندانهای آمریكا داریم. آموزش از طریق ارسال كتب وجزوات دینی، قرآن ونهج البلاغه ودیگر كتب اسلامی و آشنا نمودن افراد با تعالیم روشنایی بخش اسلام از اهداف اصلی این برنامه است.

در خصوص آموزش صحبت كردید بدنیست اشاره ای هم به بحث مدرسه اسلامی MCS داشته باشیم كه این روزها درگیر مسایل متعددی است و چنان به نظر می رسد كه اولیای دانش آموزان از شرایط آن راضی نیستند و شنیده شده كه مكررا از شما هم خواسته اند همانگونه كه مركز تعلیمات اسلامی واشنگتن را ساماندهی كرده اید، نسبت به ساماندهی فعالیتهای آن اعمال نظر نمایید. دراین خصوص توضیح بفرمایید.

مدرسه اسلامی یكی از مهمترین دغدغه های خانواده های مسلمان درجامعه آمریكا است. وجود مدرسه ای كه از ابتدا كودكان را با تعلیمات اسلامی آشنا كند از ضروریات جامعه امروز آمریكا است. همه تلاش خانواده های مسلمان این است كه فرزندانشان درمحیطی امن و با آموزه های اسلامی تحصیل كنند حال آنكه در شرایط امروز بسیاری از خواسته های مخاطبان و انتظاراتشان برآورده نمی شود. لكن همانطور هم كه شما ذكر كردید مدرسه این روزها درگیر مسائل متعددی می‏باشد و پاسخ اینجانب به سئوال شما ممكن است شائبه دخالت مدیریت مركز را در امور مدرسه فراهم آورد لهذا اگر موافقت فرمائید پاسخ این سئوال را به زمان دیگری موكول كنیم .اگرچه می‏باست ذكر كنم كه در طرح بیست ساله مركز كه مراحل مقدماتی خود را می گذراند، به موضوع مدرسه و آموزش توجه ویژه ای اعمال شده و قرار است برنامه ریزی های دقیق تری برای بهبود وضعیت آموزش طی این افق 20 ساله صورت پذیرد.

به برنامه 20 ساله اشاره كردید. می شود دراین خصوص بیشتر توضیح دهید؟

بعد از اینكه ما دورانی پر از تنش و كشمكش را طی كردیم، پس از طی دوران تنش زدایی، ما دوره ای ازاعتماد سازی را طی كردیم. در این دوره ما سعی بسیاری برای ساماندهی برنامه های كوتاه مدت و اجرای درست و منطقی این برنامه ها نمودیم. طی همین مدت بود كه به سامان بلند مدت مركز و برنامه ریزی اساسی برای تدوین چارچوبی قوی رهنمون شدیم. برهمین اساس از بینشهای مختلف درامور گوناگون دعوت به عمل آوردیم تا آنها ازمیان خود عده ای را انتخاب و كمیته ای جهت تبیین و طراحی افق 20 ساله مركز تبیین كنند.

این كمیته بعد از انجام كار مطالعاتی بسیار و انجام نشستهای مختلف وجلسات متوالی، طرح مقدماتی را تهیه و به هیات امنای مركز تحویل داده است كه این طرح هم اینك در هیات امنا درحال بررسی و پشت سرگذراندن مراحل تبیین و رفع اشكال است.

امید است كه با تبیین این طرح واجرای دقیق مراحل آن آینده ای بسیار روشن و دلگرم كننده را برای مركز تعلیمات اسلامی واشنگتن شاهد باشیم. انشاءالله

پایان قسمت اول

قسمت دوم